De Ipenslotersluis is een uitwateringssluis. Dat betekent dat de sluis water vanuit het achterland weg kan laten stromen. De sluis wordt alleen gebruikt als de zeesluizen van IJmuiden het water niet naar zee kunnen afvoeren. Het waterschap loost het water van Amstelland dan via de sluis op het IJmeer. De Ipensloter- en de Diemerdammersluis is in 2018 versterkt zodat ze weer voldoen aan de veiligheidseisen zoals vastgelegd in de Waterwet.
De Ipenslotersluis is rond 1400 gebouwd. De sluis ligt in de Diemerzeedijk, die van Amsterdam-Oost naar de Diemendammersluis loopt. Steeds als de Ipenslotersluis hersteld wordt, graveren de bouwers het jaartal erin. De jaartallen gaan terug tot de zestiende eeuw.
De sluizen liggen in de Diemerzeedijk, tussen de Ringweg A10-oost en het natuurgebied De Diemervijfhoek. Ze verbinden het IJmeer/Markermeer met de Amsterdam-Rijnkanaalboezem. Als het water aan de kant van het Amsterdam-Rijnkanaal te hoog staat, voeren de sluizen het teveel aan water af naar het IJmeer. Zo beschermen ze Amsterdam en omgeving tegen hoogwater.
In het project ‘Verbetering Ipensloter- en Diemerdammersluis’ is de Diemerdammersluis volledig worden afgesloten met een damwand aan de kant van het IJmeer, waarbij de sluis blijvend onderdeel is van de dijk. De Ipenslotersluis is volledig vervangen met behoud van de totale spui- en inlaatcapaciteit van de sluizen. De nieuwe sluis kan twee keer zoveel water afvoeren en op afstand worden bediend. De aangepaste constructies zijn zo gemaakt dat vissen kunnen passeren. Hiermee voldoet de dijk weer aan de veiligheidsnormen om het achterliggende gebied te beschermen tegen overstromingen.
